Bóle brzucha, biegunki, wzdęcia – objawy, których nie wolno ignorować

Na pozór niewinne dolegliwości, takie jak wzdęcia, ból brzucha po jedzeniu czy problem z wypróżnianiem, mogą wydawać się czymś zupełnie naturalnym – szczególnie  w zabieganym, stresującym trybie życia. Wielu z nas tłumaczy je stresem, nerwami lub jednorazowym błędem dietetycznym. Czasami to prawda. Ale gdy objawy pojawiają się regularnie, warto zadać sobie pytanie: czy to naprawdę tylko kwestia stylu życia?
Układ pokarmowy to bardzo czuły system, który potrafi wysyłać wyraźne sygnały, że coś jest nie tak – trzeba tylko nauczyć się je zauważać. Nawracające dolegliwości trawienne mogą być bowiem objawem poważniejszych schorzeń, takich jak zespół jelita drażliwego, nietolerancje pokarmowe, stany zapalne jelit czy choroby wrzodowe. Dlatego nie warto ignorować sygnałów, które wysyła nasze ciało. Im wcześniej udamy się do specjalisty – gastrologa – tym większe szanse na szybkie rozpoznanie problemu i skuteczne leczenie.

Kiedy warto udać się do gastrologa?

Wiele chorób układu pokarmowego rozwija się powoli i podstępnie – dając na początku objawy, które łatwo zbagatelizować. Tymczasem organizm wysyła sygnały ostrzegawcze, których nie warto ignorować. Oto najczęstsze z nich:

• nawracające bóle brzucha (szczególnie po posiłkach). Jeśli po jedzeniu odczuwasz skurcze, pieczenie lub ból – zwłaszcza w nadbrzuszu lub dolnej części brzucha – to może być objaw choroby wrzodowej, zapalenia błony śluzowej żołądka, nietolerancji pokarmowej lub zespołu jelita drażliwego.
• biegunki, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie. Niestabilny rytm wypróżnień, który utrzymuje się dłużej niż kilka dni, może świadczyć o zespole jelita drażliwego (IBS), stanie zapalnym jelit lub innych zaburzeniach wymagających diagnostyki.
• uczucie pełności, zgaga, odbijanie. Jeśli nawet niewielki posiłek powoduje uczucie „przepełnienia”, a zgaga i kwaśne odbijanie pojawiają się często – może to być znak refluksu żołądkowo-przełykowego lub problemów z motoryką przewodu pokarmowego.
• podejrzenie nietolerancji pokarmowej. Wzdęcia, bóle brzucha, biegunki lub wysypki po spożyciu określonych produktów (np. mleka, glutenu, tłustych potraw) mogą świadczyć o nietolerancjach lub alergiach pokarmowych, które wymagają potwierdzenia odpowiednimi testami.
• obecność krwi w stolcu. Krew – świeża lub utajona – nigdy nie jest objawem „normalnym”. Może być skutkiem hemoroidów, ale też sygnałem poważniejszych chorób, takich jak wrzody, stany zapalne jelita grubego lub nowotwory.

Jeśli którakolwiek z tych dolegliwości utrzymuje się dłużej niż kilka dni, powtarza się regularnie lub nasilają się z czasem – warto jak najszybciej zgłosić się do gastrologa. Wczesna diagnostyka pozwala nie tylko postawić trafną diagnozę, ale też rozpocząć skuteczne leczenie, zanim problem rozwinie się w poważną chorobę.

Najczęstsze choroby diagnozowane przez gastrologa

Gastrolog to specjalista, który zajmuje się nie tylko leczeniem dolegliwości żołądkowo-jelitowych, ale przede wszystkim poszukiwaniem przyczyn nawracających lub przewlekłych problemów trawiennych. Poniżej przedstawiamy najczęstsze choroby układu pokarmowego, które diagnozowane są w gabinecie gastrologicznym.

Zespół jelita drażliwego (IBS)

To jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń przewodu pokarmowego, szczególnie u osób młodych i w średnim wieku. IBS ma charakter czynnościowy, co oznacza, że mimo występujących objawów, badania nie wykazują strukturalnych zmian w jelitach. Objawy to m.in.: bóle brzucha (często ustępujące po wypróżnieniu), wzdęcia, uczucie „przelewania się” w jelitach, a także biegunki, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie.
Często pojawia się w odpowiedzi na stres lub napięcia emocjonalne. Leczenie obejmuje zmianę diety (np. dieta FODMAP), techniki redukcji stresu oraz – w razie potrzeby – leczenie farmakologiczne.

Choroby zapalne jelit (IBD)

Do tej grupy zaliczamy dwie główne jednostki chorobowe:

• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG).

To przewlekłe choroby autoimmunologiczne, które prowadzą do zapalenia błony śluzowej jelit. Objawy to m.in.: bóle brzucha, biegunki z domieszką krwi, utrata masy ciała, a także osłabienie.
Wymagają stałej opieki specjalistycznej oraz długoterminowego leczenia, które pozwala utrzymać chorobę w remisji i poprawić jakość życia

Wrzody żołądka i dwunastnicy

Wrzody to ubytki w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy, najczęściej spowodowane przez:

• zakażenie bakterią Helicobacter pylori,
• długotrwałe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu),
• stres i niewłaściwą dietę (jako czynniki nasilające objawy).

Objawy wrzodów obejmują: piekący ból w nadbrzuszu (często na czczo lub po jedzeniu), zgagę, odbijanie, a także nudności. Gastroskopia to podstawowe badanie umożliwiające ich rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Czy z bólami brzucha trzeba iść od razu do gastrologa?

Jeśli ból brzucha powtarza się regularnie, nasila się po jedzeniu, towarzyszą mu inne objawy (biegunki, zaparcia, wzdęcia, krew w stolcu, utrata apetytu lub masy ciała) – zdecydowanie warto udać się do gastrologa. Im szybciej poznasz przyczynę, tym lepiej.

Jak wygląda pierwsza wizyta u gastrologa?

Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad (objawy, dieta, styl życia, choroby współistniejące), a następnie może wykonać badanie fizykalne. W zależności od sytuacji zleca też badania dodatkowe, takie jak morfologia, testy na nietolerancje, USG brzucha, gastroskopia czy kolonoskopia.

Czy wszystkie objawy wymagają gastroskopii lub kolonoskopii?

Nie. Decyzję o badaniach podejmuje lekarz na podstawie Twojego wywiadu i stanu zdrowia. Gastroskopia czy kolonoskopia są wykonywane tylko wtedy, gdy są potrzebne.

Co jeśli podejrzewam nietolerancję laktozy lub glutenu?

Gastrolog może zlecić specjalistyczne testy – np. badania przeciwciał w kierunku celiakii, testy oddechowe na nietolerancję laktozy lub dietę eliminacyjną połączoną z obserwacją objawów.

Podsumowanie

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego – nawet jeśli wydają się błahe – mogą być sygnałem poważniejszych problemów zdrowotnych. Nawracające bóle brzucha, wzdęcia, zaburzenia rytmu wypróżnień czy podejrzenie nietolerancji pokarmowej to wystarczający powód, by skonsultować się z gastrologiem. Wczesna diagnostyka pozwala szybko znaleźć przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie, zanim objawy się nasilą. Nie czekaj, aż problem sam minie – reaguj, gdy ciało daje Ci sygnał.

Artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje porady lekarskiej.